Onze reukzin heeft grote invloed op de manier waarop we de wereld om ons heen beleven. Geuren kunnen invloed hebben op onze gemoedstoestand, oude herinneringen oproepen en zelfs de band met geliefden versterken. Bovendien kan reukverlies effect hebben op onze gezondheid, voedingspatroon en veiligheid.

Prikkels en moleculen
Geuren bestaan uit kleine moleculen in de lucht, die wanneer we ze inademen ons reukepitheel hoog bovenin onze neus bereiken. Elke cel op dat reukepitheel beschikt over een specifieke geurreceptor die slechts een bepaalde geur herkent en doorgeeft aan onze reukzenuwen. Er zijn echter meer geuren in de lucht dan het aantal verschillende geurreceptoren waarover de gemiddelde mens beschikt. Sommige moleculen prikkelen dan ook meerdere cellen op het reukepitheel, die combinatie van prikkels wordt dan in ons brein omgezet en herkend als een bepaalde geur.
‘’Uit onderzoek is gebleken dat het aantal verschillende geuren dat een mens kan onderscheiReukzin:den ergens tussen de 10.000 en 100 biljoen ligt’’, aldus dr Gary Beauchamp, reuk- en smaakonderzoeker aan het Monell Chemical Senses Center in Philadelphia. ‘’Ieder mens beschikt over andere combinaties van de cellen die geuren herkennen op het reukepitheel’’, vervolgt hij, ‘’Het zou zelfs kunnen dat wanneer twee mensen aan precies dezelfde substantie ruiken, zij de geur heel anders waarnemen.’’

Effect of associatie?
Geuren hebben invloed op verschillende facetten van ons leven zoals herinnering, onze stemming en emotie. Dat komt doordat geurprikkels verschillende delen van ons brein bereiken. Geurige bloemen, kruiden en planten worden al duizenden jaren ingezet om genezing te bevorderen. Door middel van aromatherapie probeerde men de fysieke en mentale gesteldheid te verbeteren.
Tegenwoordig is er zelfs wetenschappelijk bewijs dat aromatherapie wel degelijk positieve resultaten kan opleveren ten behoeve van de gezondheid.

Zo wordt lavendel vaak ingezet ter ontspanning. Het is echter de vraag of de geur van lavendel direct zorgt voor een ontspannen gevoel of juist de herinnering aan een ontspannen ervaring uit het verleden oproept waardoor we de geur onbewust met ontspanning associëren. Wetenschappers doen momenteel onderzoek naar de effecten van verschillende vormen van aromatherapie.

Ongemerkt gevaar
Het merendeel van de mensen met reukverlies, hebben er geen idee van dat ze minder ruiken. Uit een groot landelijk onderzoek naar gezondheid en voeding in Amerika, het National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES), is recent gebleken dat 12% van de volwassenen in de VS een reukstoornis heeft. Naarmate men ouder wordt, neemt dat percentage toe. Onder mensen ouder dan 80 bleek 39% minder te ruiken.
Reukverlies beïnvloedt voor elk mens de kwaliteit van leven op een andere manier. De gevolgen kunnen groot zijn: Men kan minder genieten van eten, waardoor de eetgewoonten veranderen en het voedingspatroon minder gezond wordt. Zo bereiden mensen met reukverlies soms hun maaltijden met meer zout of suiker om zo hun smaakbeleving op te peppen. Dat kan nadelige gevolgen hebben voor mensen met kans op een hoge bloeddruk, nierfalen of diabetes.

Het brein slijt
Ook het feit dat geur je niet kan waarschuwen kan gevaarlijke situaties opleveren. Uit eerdergenoemd onderzoek bleek dat een op de tien mensen de geur van rook niet kan herkennen. De geur van gas werd door 15% van de ondervraagden niet geïdentificeerd. Ook hierbij nemen de percentages toe naarmate men ouder wordt.

‘’Met de leeftijd verslechtert onze reukzin. In bepaalde mate gebeurt dat in onze neus, maar met name in ons brein gaat het achteruit’’, aldus Dr. Davangere Devanand van Columbia University, een expert op het gebied van neurodegenerative ziektes en reukverlies. ‘’De hoofdoorzaak ligt in het feit dat de gebieden in onze hersenen waar reuk en herinneringen liggen, beschadigd raken wanneer we ouder worden’’, stelt hij.

Mysterieus zintuig
Toch kunnen reukstoornissen ook wijzen op andere oorzaken dan slechts veroudering. In sommige gevallen kan het wijzen op voorstadia van Parkinson, Alzheimer of MS. Devanand doet momenteel onderzoek naar de relatie tussen reukstoornissen en Alzheimer.
De reukzin is misschien wel ons meest mysterieuze zintuig, volgens Beauchamp. ‘’We weten aardig wat van reukverlies en zijn goed in staat de diagnose te stellen. Maar voor de meeste gevallen zijn er nog geen betrouwbare behandelingen. Sommige studies stellen dat geurtraining kan helpen bij het onderscheiden en identificeren van geuren. Het zou de aanmaak van nieuwe receptoren kunnen stimuleren’’, legt hij uit, ‘’Maar er wordt nog steeds onderzocht of het wel werkt en op welke manier’’, besluit hij.

Deze zomer verschenen de resultaten van het National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES), een groot landelijk onderzoek naar gezondheid en voeding in de VS. Het onderzoek werd in opdracht van het Amerikaanse instituut voor gezondheidsstatistiek (CDC). De belangrijkste uitkomsten met betrekking tot reukstoornissen, vindt u hier.
In totaal namen 1281 personen deel aan het onderzoek. Alle deelnemers waren ouder dan 40 en kregen acht meerkeuzevragen waarbij geurmonsters zijn ingezet. De uitslag van het onderzoek wordt in drie categorieën verdeeld.
• Wie 6-8 geuren juist identificeert, valt in de categorie normosmie en heeft dus een normaal reukvermogen.
• Wie 4-5 vragen juist beantwoordt heeft waarschijnlijk een reukstoornis of hyposmie (verminderde reuk).
• Bij een score van 0-3 duidt de uitslag op anosmie of zware hyposmie.
12,4% van de deelnemers bleek een reukstoornis te hebben. Dat zou betekenen dat statistisch gezien 13,3 miljoen inwoners van VS een verminderd reukvermogen hebben. Onder hen is 55% man en 45% vrouw.
Binnen deze groep heeft 3,2% anosmie. Dat zou wijzen op 3,4 miljoen Amerikanen die niets ruiken, waarvan 74% man en 26% vrouw.