Reuk- en smaakstoornissen uitgelegd: Chronische rhinosinusitis & neuspoliepen

Wat is CRS en wat zijn neuspoliepen?

Chronische rhinosinusitis (CRS) is een chronische neusbijholteontsteking. Het is een veelvoorkomende aandoening die bij veel mensen reukverlies veroorzaakt, en gaat samen met een continue verstopte neus. Een chronische neusbijholteontsteking veroorzaakt in sommige gevallen ook neuspoliepen. Neuspoliepen zijn goedaardige, bolvormige zwellingen van het neusslijmvlies.

Reukverlies

Zowel CRS als neuspoliepen is een veelvoorkomende oorzaak van reukverlies, waar wij bij Reuksmaakstoornis.nl regelmatig mee te maken krijgen. Veel van onze leden hebben CRS of neuspoliepen, of een combinatie hiervan. Mensen met CRS kunnen, naast reukverlies, continu een verstopte neus, hoofdpijn, aangezichtspijn en vermoeidheid ervaren. Wanneer deze klachten langer dan zes weken aanhouden, spreek je van een chronische neusbijholteontsteking.

Boven in je neus zitten de zenuwuiteinden waarmee je ruikt. Bij een chronische ontsteking van het neusslijmvlies/de neusbijholtes zit je neus continu verstopt. Hierdoor kunnen kleine geurdeeltjes niet meer bij de reukzenuw aankomen, waardoor er geen reukprikkels meer binnenkomen. Je reuk wordt minder of je ruikt zelfs helemaal niets meer. In het ergste geval raakt je reukzenuw ook aangetast.

Reukverlies als gevolg van CRS of neuspoliepen is niet altijd blijvend. CRS kan behandeld worden met medicijnen en neuspoliepen kunnen operatief verwijderd worden. In sommige gevallen zorgt een behandeling ervoor dat men de reuk (deels) terugkrijgt. Helaas is dit niet altijd zo, het is ook mogelijk dat het neusslijmvlies of de reukzenuw dermate beschadigd is dat het niet meer herstelt, ook na behandeling niet.

Oorzaken

Waar CRS precies door veroorzaakt wordt is niet altijd helemaal duidelijk. Het kan beginnen na een virusinfectie of bacterie, maar ook een overactief immuunsysteem speelt een rol. Mensen met allergieën of astma hebben ook een grotere kans op CRS. Vaak gaat allergische rhinitus (neusklachten door allergie) samen met CRS. Als je bij een KNO-arts komt met CRS-klachten, zal deze ook altijd een allergietest doen.

Hoe neuspoliepen ontstaan is niet bekend. We weten wel dat er een grotere kans is op neuspoliepen bij mensen met een allergische aanleg, astma, een overactief neusslijmvlies en CRS. Neuspoliepen komen vooral voor bij mensen tussen de 30 en 40 jaar, maar in de praktijk kunnen ze op elke leeftijd ontstaan. Bij kinderen komt het vrijwel nooit voor, als dit wel het geval is kan het een teken zijn van taaislijmziekte. Ook weten we dat neuspoliepen vrijwel altijd aan beide kanten, in beide neusgaten ontstaan. Eenzijdige neuspoliepen kunnen het gevolg zijn van een kaakholte-ontsteking.

Behandelingen

Neusspoeling
Als je de diagnose CRS hebt gekregen zijn er verschillende behandelingen en medicijnen mogelijk. Vaak is het zo dat je, omdat de aandoening chronisch is, altijd medicijnen of hulpmiddelen zult moeten blijven gebruiken. Allereerst kun je zelf beginnen met een zoute neusspoeling. Hiermee maak je je neus en bijholten schoon. Je kunt het zo’n een à twee keer per dag doen, overleg hierover altijd met je arts. Met een spoelkannetje of neusdouche en een zoutwateroplossing (eventueel zelfgemaakt) kun je dit eenvoudig thuis doen.

Neussprays
Verder zijn er als behandeling van CRS neussprays en neusdruppels beschikbaar die ervoor zorgen dat de vaten in het slijmvlies van je neus samentrekken, zodat je beter kunt ademen als je last hebt van een verstopte neus. Deze druppels bevatten een zoutoplossing of xylometazoline en zijn vrij verkrijgbaar bij de drogist of apotheek. Niet alle sprays en druppels zijn geschikt om langdurig te gebruiken, raadpleeg voor het gebruik altijd je arts.

Er zijn ook neussprays met corticosteroïden, deze zijn enkel verkrijgbaar op recept. Corticosteroïden zijn ontstekingsremmers en kunnen de zwellingen van het neusslijmvlies tegengaan. Er zijn mogelijke bijwerkingen, daarom wordt dit niet aan iedereen voorgeschreven.

Antibiotica
Naast neussprays, wordt er bij CRS ook wel eens antibiotica voorgeschreven. Antibiotica heeft een ontstekingsremmende werking. Het werkt alleen bij bacteriën, niet bij virussen, en wordt daarom niet bij iedereen met CRS voorgeschreven. Vaak wordt antibiotica voor een langere periode van een aantal maanden voorgeschreven. Dit kan de nodige bijwerkingen met zich meebrengen, er wordt daarom altijd voorzichtig mee omgegaan.

Operaties
Neuspoliepen kunnen, als ze je neus helemaal verstoppen, operatief verwijderd worden. Er zijn twee soorten operaties mogelijk. Bij een poliepextractie verwijdert de KNO-arts het deel van de poliep dat zichtbaar is in de neus. Dit gebeurt poliklinisch, onder plaatselijke verdoving. Een complexere ingreep is de neusbijholte-operatie. Hierbij opent de KNO-arts het zeefbeencomplex, waarna alle poliepen uit de neus en de neusbijholte verwijderd kunnen worden. Meestal gebeurt deze operatie onder volledige narcose.

Biologicals
Biologische geneesmiddelen (biologicals) zijn kunstmatige eiwitten die dezelfde structuur hebben als de eiwitten die van nature in je lichaam voorkomen. Ze triggeren in het lichaam het immuunsysteem, waardoor in sommige gevallen ontstekingen en poliepen slinken. De behandeling hiermee wordt daarom ook wel immuuntherapie genoemd.  Voor de behandeling van CRS en neuspoliepen zijn er momenteel drie verschillende biologische geneesmiddelen beschikbaar. Je komt er pas voor in aanmerking als andere medicijnen en operaties niet gewerkt hebben. Informeer voor de mogelijkheden bij je KNO-arts.

Meer weten?

Wil je meer weten over chronische rhinosinusitis en/of neuspoliepen en de behandeling ervan? Uitgebreide informatie vind je op www.deverstopteneus.nl.