Een samenvatting: Molecular Mechanism of Parosmia

Wetenschappers ontdekken welke moleculen er bij mensen met parosmie voor zorgen dat alles stinkt

Nederlandse samenvatting gemaakt door Reuksmaakstoornis.nl

Download het artikel hier.

Wat is parosmie?

Parosmie (het ruiken van vervormde geuren) is een reukstoornis die vaak ontstaat als gevolg van een virusinfectie (zoals het coronavirus, het griepvirus en het verkoudheidsvirus). Bij coronapatiënten zien we een enorme groep mensen ontstaan die hier (tijdelijk) last van heeft. Mensen krijgen vaak parosmie-klachten een à twee maanden na het oplopen van de reukstoornis, vaak voorafgegaan door anosmie (totaal verlies van de reukzin). Parosmie is een kwalitatieve reukstoornis waarbij er wel (in tegenstelling tot fantosmie, waarbij er geuren geroken worden die er niet zijn) altijd een geurbron aanwezig is. Iemand die te maken heeft met parosmie neemt geuren waar die hij/zij niet herkent en vaak als vies ervaart.

Parosmie beïnvloedt de kwaliteit van leven: mensen krijgen problemen met eten en drinken, maar ook douchegel, tandpasta of de eigen lichaamsgeur worden als onaangenaam ervaren. Hierdoor veroorzaakt het vaak stress, angst en zorgen over de kans op herstel (gaat het ooit nog over?). Men ontwikkelt vaak andere eetgewoontes, vallen af of komen juist aan, krijgen te weinig gezonde voeding binnen en kunnen mentale problemen krijgen, zelfs tot depressie aan toe.

Juist deze hevige impact én het grote aantal mensen wat ermee te maken krijgt door het coronavirus, is de aanleiding voor deze studie naar het mechanisme van parosmie. Er zijn verschillende theorieën over hoe parosmie ontstaat, maar er is nog geen eenduidige verklaring. Daar is meer onderzoek voor nodig.

Welke aroma’s triggeren parosmie?

Onderzoek uit 2013[1] toonde al aan dat chocolade en koffie aroma’s bevatten die parosmie triggeren. Ex-coronapatiënten ervaren ook vaak vlees, ui, knoflook, ei, mint of tandpasta en paprika als triggers. Dit zijn producten met een lage geur-drempelwaarde, mensen ruiken deze geuren al snel.

In het onderzoek ‘Molecular Mechanism of Parosmia’ werd onderzocht welke chemische elementen/moleculen de ervaring van vieze geuren veroorzaken.

Onderzoeksmethode en opvallende resultaten

Voor het onderzoek zijn 45 deelnemers geselecteerd: mensen met een gewone reukzin en mensen met een verstoorde reukzin als gevolg van Covid-19. Zij werden met een reuktest aan de hand van sniffin’sticks getest om hun reukzin objectief te meten.

Om het onderzoek uit te voeren werden een aantal specifieke geuren ‘ontleed’ in een zogenaamde gaschromatograaf, gekoppeld aan een olfactometer. De gaschromatograaf zet vaste stoffen en vloeistoffen om in gasvorm, waarna de chemische geurverbindingen opgeknipt worden en afzonderlijk geroken kunnen worden.

Meteen werd duidelijk dat de deelnemers met een normale reukzin meer aroma’s onderscheiden dan de deelnemers met parosmie. Wat daarbij opviel was dat de deelnemers met parosmie veel meer ‘normale’ aroma’s konden onderscheiden, in vergelijking met de trigger-aroma’s. Dit is nog nooit eerder aangetoond en vertelt ons dat er slechts een aantal specifieke moleculen zijn die zorgen voor de verstoorde (vaak vieze) perceptie van geuren.

Wat zorgt er nu voor dat deze producten als trigger worden ervaren?

Een van de producten die getest werd was koffie. Omdat koffie vaak als trigger van parosmie wordt gezien, gebruikten de wetenschappers Nescafé oploskoffie. Wat bleek: 2-furanmethanethiol is één van de stoffen die tevoorschijn kwam als bekende trigger. Interessant is dat de mensen met een normale reukzin deze stof herkenden als de geur van koffie, popcorn of ‘een beetje rokerig’. De testpersonen met parosmie herkenden dit als ‘de nieuwe geur van koffie’ en vonden het vooral smerig, walgelijk en vies. Toch gaf niet elke parosmie-patiënt aan dat deze geur vies was. Het is dus geen universele trigger, maar wel een veelvoorkomende.

Een tweede stof die geïdentificeerd werd als boosdoener is methyldisulfide. Deze stof komt niet alleen in koffie voor, maar ook in vlees. Een derde stof is pyrazine, een actieve geurstof in gegrild, gebakken of gefrituurd vlees, maar ook in chocolade, gegrilde kip, pindakaas en paprika’s. Herkenbaar?

Uiteindelijk konden de wetenschappers vier groepen chemische geurstoffen identificeren: thiolen, pyrazines, disulfides en methoxypyrazines. Deze stoffen hebben allemaal een lage drempelwaarde in de waarneming door de neus.

Vervormde geur ontlasting

Wat waarschijnlijk ook voor velen herkenbaar is, is dat bij mensen met parosmie vaak ervaren wordt dat de ontlasting anders ruikt dan voor de reukstoornis. Vaak ruikt deze minder vies. Deelnemers aan het onderzoek werden blootgesteld aan de geur van ontlasting, op dezelfde manier ‘ontleed’ in de gaschromatograaf als de koffie. Mensen met parosmie ervaarden de chemische geurstoffen die in ontlasting voorkomen (indolen, skatolen en p-cresol) als een beetje een ‘koekachtige’ geur. Dit ontlokte de uitspraak dat voor mensen met parosmie ontlasting ruikt naar eten en eten naar ontlasting…

Waar de deelnemers met normale reukzin de bekende geuren van ontlasting met gemak wisten te identificeren, overheerste bij de parosmie-groep de aroma’s die ook al in geuren zoals koffie als trigger werden benoemd. De verklaring hiervoor is dat de mensen met parosmie de bekende geursignalen van ontlasting niet konden detecteren, waardoor andere signalen de overhand krijgen.

Conclusie van het onderzoek

Uiteindelijk heeft het onderzoek 15 zogenaamde triggers kunnen identificeren die voor veel mensen die nu te maken hebben met parosmie ongetwijfeld herkenbaar zullen zijn. Voor het eerst zijn er specifieke moleculen geïdentificeerd die parosmie aanwakkeren. Dit toont aan dat er een combinatie van moleculen verantwoordelijk is voor de verstoringen in koffie en andere chemisch-gerelateerde voedingsproducten. Toch zijn niet alle geïdentificeerde moleculen altijd een trigger voor elke parosmie-patiënt.

Belangrijk is dat we hierdoor weten dat het probleem waarschijnlijk niet bij de reukreceptoren ligt. Het is niet bekend dat er reukreceptoren zijn die specifiek bij de trigger-moleculen horen. Daar komt bij dat diverse case-studies aantonen dat parosmie-klachten losstaan van het functioneren van het reukorgaan: mensen met parosmie hebben doorgaans wel een functionerend reukorgaan. Dit zou kunnen verklaren waarom mensen met parosmie vaak helemaal niet slecht scoren bij het doen van een reuktest, maar toch last van vervormde geuren hebben.

Deze kennis helpt verder onderzoek naar parosmie. Daarbij kan het mensen die recent te maken hebben gekregen met parosmie helpen om bepaalde triggers te herkennen en/of vermijden.

Tegelijkertijd blijven er veel vragen open staan want het blijft nog steeds een vraagteken waarom de reukreceptoren juist deze stoffen eruit pikken of verkeerd ‘coderen’. En waarom vertalen de hersenen dit (meestal) naar een vervelende geurervaring? Om daar antwoord op te krijgen zal er meer onderzoek moeten volgen.

Discussie

Er is nog maar weinig bekend over parosmie en om precies te weten hoe het werkt is meer onderzoek nodig. Er zijn meerdere theorieën over waar het probleem zit en wat de geurvervormingen veroorzaakt. Zo zijn er onderzoeken die erop wijzen dat het probleem zit bij de bulbus olfactorius, een deel aan het begin van de hersenen dat de reukprikkels naar de rest van de hersenen doorstuurt.

Eén van die onderzoeken is in 2019  gedaan door o.a. dr. Thomas Hummel[2] (Universiteit van Dresden) en daar zijn aanwijzingen gevonden dat de geurprikkels bij patiënten met parosmie naar de putamen verzonden worden: dit is het deel in de hersenen waar er verband wordt gelegd met het gevoel van walging. Maar er is nog te veel onduidelijk om hier conclusies aan te verbinden.

[1] Hidden consequences of olfactory dysfunction: a patient report series, A. Keller & D. Malaspina, 2013

[2] Advances in Understanding Parosmia: An fMRI Study, Dr. Hummel et. al., 2019