de nieuwe anosmievereniging

reuksmaakstoornis

Voorzitter Kirsten Jaarsma neemt na 11 jaar afscheid: ‘Ik heb geknokt om een onzichtbare aandoening zichtbaar te maken’

Na 11 jaar als voorzitter besluit Kirsten Jaarsma dat het tijd is om afscheid te nemen. In oktober 2024 legt ze haar taken neer. “Ik ben trots op wat we hebben bereikt.”

“Ik doe dit werk als vrijwilliger met heel veel plezier, laat ik dat vooropstellen. Hiernaast werk ik als wethouder en dat maakt het lastig te combineren. Het werk als wethouder is meer dan een fulltimebaan, waarbij ik ook in de avonden en weekenden werk. Daarom heb ik niet genoeg tijd om mijn volle aandacht aan Reuksmaakstoornis.nl te geven.”

Het gaat Kirsten aan het hart dat ze opstapt als voorzitter. “Maar ik heb de keuze gemaakt. Daarbij zeg ik wel, en dat heb ik ook tegen mijn collega’s in het bestuur gezegd, dat ik pas stop op het moment dat er een goede vervanger is. Daar heb ik ook een klein jaar voor uitgetrokken. In de tussentijd doe ik mijn best om mijn werkzaamheden te blijven combineren.”

Ons bestuur blijft zich onverminderd inzetten voor Reuksmaakstoornis.nl en onze missie om reuk- en smaakproblemen op de agenda te krijgen en houden. Met het aankomende vertrek van Kirsten staat één taak bovenaan onze agenda: het vinden van een nieuwe voorzitter.

We zoeken een voorzitter die:

  • Affiniteit heeft met reuk- en smaakstoornissen
  • Beschikt over algemeen leiderschapstalent
  • In staat is om strategisch beleid te bepalen
  • Onze vereniging te vertegenwoordigen bij externe evenementen en instanties.
  • Verantwoordelijk is voor het communiceren met onze leden, de media, andere organisaties en het grote publiek
  • Ongeveer 8 uur per week beschikbaar is

Daarom roepen we u graag op om samen met ons na te denken en suggesties aan te dragen in onze zoektocht naar een nieuwe voorzitter. Als u zelf geïnteresseerd bent in deze uitdagende en belangrijke rol, of als u iemand kent die perfect zou passen bij dit profiel, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen via secretariaat@reuksmaakstoornis.nl.

Christel Jansen maakt podcast over de erkenning van een reukstoornis: ‘Ik durf er nu pas voor uit te komen dat ik een zintuig mis’

In een nieuwe podcast belicht Christel Jansen (62), schrijver, journalist en lid van Reuksmaakstoornis.nl, het belang van aandacht voor de reukzin. Na een leven lang haar eigen zintuiglijke beperking te hebben gemaskeerd tegen de achtergrond van de meer zichtbare beperking van haar broer, stapt ze nu naar voren om anosmie de aandacht te geven die het verdient.

De podcast komt voort uit Jansens’ leven als ‘brusje’: een broer of zus van een kind met een beperking. “Mijn jongere broer is doof en voor zijn tiende heeft hij diverse zware operaties ondergaan. Dat maakte mij tot een aangepast kind, dat niet wilde dat mijn ouders nog meer zorgen hadden dan de ballast die ze al hadden”, zegt Jansen. Ze heeft aangeboren anosmie en durft er pas sinds kort voor uit te komen dat ze ook een zintuig mist.

Dat heeft alles te maken met de COVID 19-pandemie, waarbij het verlies van reuk en smaak wereldwijde aandacht kreeg als een van de meest voorkomende symptomen van het virus. “Plotseling was er openlijke erkenning voor iets wat ik mijn hele leven al ervoer”, vertelt ze. Daarom besluit ze haar eigen ervaringen te delen via haar podcast. Zo ziet ze als klein kind op een verjaardag een glas water en drinkt het in een teug leeg. Het blijkt jenever te zijn

Medische experts

Jansen vertelt niet alleen over haar eigen ervaringen, maar spreekt ook met medische experts. “Ik heb altijd de illusie gehad dat ik lavendel kon ruiken.” Daarover gaat ze in gesprek met Sanne Boesveld, hoofddocent sensoriek en eetgedrag aan de Universiteit van Wageningen, die ingaat op het belang van geur en de andere manier van smaakbeleving.” Ook gaat ze langs bij KNO-arts Wilbert Boek, arts in ziekenhuis Gelderse Vallei. “Hij vertelde me meteen dat hij voornamelijk patiënten tussen de 12 en 16 jaar krijgt. Ik ben inmiddels 62”, lacht ze.

De arts doet graag meer onderzoek naar reuk- en smaakstoornissen, maar vindt daar weinig budget voor. En daar ligt volgens Jansen meteen het knelpunt. Er is te weinig erkenning voor anosmie.

Wat ze wil bereiken met deze podcast is tweeledig. “Aan de ene kant wil ik bewustzijn creëren over anosmie en de impact ervan op het leven van de betrokkenen. Aan de andere kant wil ik mensen die met deze aandoening leven een stem geven, om te laten zien dat hun ervaringen ertoe doen en erkend moeten worden.”

Podcast over de erkenning van een reukstoornis

De podcast is hieronder en in uw favoriete podcastapp te beluisteren.

Reukverlies na COVID-19 kan hersteld worden met reuktraining volgens dit onderzoek

Tijdens de COVID-19 pandemie hebben veel mensen hun reukvermogen verloren. Dat heeft extra aandacht gevestigd op hoe belangrijk het is om goed te kunnen ruiken. Helaas waren artsen niet goed voorbereid om deze mensen te helpen. Daarom deed Emma Schepens, arts-onderzoeker van UMC Utrecht, in samenwerking met Reuksmaakstoornis.nl onderzoek naar reukverlies na COVID-19.

Waarom is onderzoek naar reukverlies na COVID-19 belangrijk?

Ongeveer twee van de drie mensen met een corona-infectie kreeg te maken met reukverlies. Bij de meesten keerde de reuk binnen een aantal weken terug, maar bij een deel houdt het reukverlies aan. Deze klacht heeft een grote invloed op het dagelijks leven van patiënten en er is nog geen behandeling voor. Daarom onderzocht Emma Schepens of het medicijn prednisolon kan helpen bij het herstellen van het reukvermogen.

Begrijpen en behandelen van reukverlies na COVID-19

Het onderzoek richtte zich op het begrijpen en behandelen van het verlies van reukvermogen door COVID-19. Zo werd bijvoorbeeld vastgesteld dat het medicijn prednisolon geen verschil liet zien in herstel tussen de groep mensen die het medicijn kreeg en de groep die een placebo ontving.

Geurtraining

Wat wel opviel is dat het reukvermogen zelfs een jaar na COVID-19 nog kan herstellen. Maar hoe langer je het hebt, hoe minder kans je na verloop van tijd hebt. De onderzoekers merkten ook op dat het trainen van je reuk gedurende 12 weken lijkt te helpen. Bij reuktraining train je de hersenen om geuren weer waar te nemen en te herkennen. Dit doe je door middel van oefenen: je ruikt twee keer per dag, 20 seconden lang, aan verschillende geurflesjes. We noemen het ook wel ‘fysiotherapie voor de neus’.

Sniffin’ Sticks Test (SST-12)

De Sniffin’ Sticks Test kan globaal testen of iemand een afgenomen reukvermogen heeft. Die reuktest bestaat uit een houder met 12 geurstiften. Iedere stift bevat een andere geur. Aan de hand van meerkeuzeopties op een kaart moet de proefpersoon dan aangeven welke geur hij/zij ruikt. Volgens het onderzoek is dit inderdaad een waardevol screeningsinstrument voor het aantonen van reukverlies bij patiënten met COVID-19.

Reukverlies na COVID-19

Een andere studie die ze verrichtten vergeleek het reukverlies bij COVID-19-patiënten met gevallen die niet aan het virus gerelateerd waren. Ze ontdekten dat COVID-19-patiënten vaker en ernstiger reukverlies hadden, maar dat de symptomen langer aanhielden bij niet-COVID-19 gevallen.

“Patiënten met reukverlies zijn een lange periode relatief onopgemerkt gebleven en kregen vanuit de klinische praktijk en de onderzoekswereld weinig aandacht. Het is belangrijk om hier bewust van te zijn en deze patiënten steun te bieden”, zegt Schepens.

 

Wat is anosmia awareness day?

Anosmie is een medische aandoening dat vaak niet veel aandacht krijgt, maar het kan wel grote invloed hebben op je dagelijkse leven. Anosmia Awareness Day, dat elk jaar op 27 februari wordt gevierd, laat zien hoe belangrijk het is om te weten over reuk- en smaakproblemen. Op deze dag willen we mensen bewust maken en laten begrijpen wat het betekent als je niet meer kunt ruiken.

Wat is anosmie?

Anosmie betekent dat je niet kunt ruiken. Soms kan het ook invloed hebben op hoe goed je proeft. Dat komt omdat geur en smaak met elkaar verbonden zijn. Je kunt anosmie vanaf je geboorte hebben of het kan later komen door verschillende redenen. Denk aan een klap tegen je hoofd, een virus zoals corona, problemen met je sinussen of chemotherapie.

Er zijn in Nederland ongeveer tussen de 250.000 en 300.000 mensen die lijden aan een lichte dan wel ernstige vorm van reuk- en/of smaakstoornissen. Daarbij zijn de mensen die het hebben gekregen door corona nog niet bijgerekend. Een grote groep dus, die dagelijks te maken krijgt met deze onzichtbare handicap.

Hoe is anosmia awareness day ontstaan?

Het idee om elk jaar aandacht te vragen voor anosmie komt van de jonge Amerikaan Daniel Schein, die zelf geboren is met anosmie. Op jonge leeftijd merkte hij op dat er niet veel aandacht was voor hoe deze aandoening mensen beïnvloedt, terwijl veel mensen over de hele wereld hiermee te maken hebben. In 2012 begon hij een actie op sociale media om meer bewustzijn te creëren, wat uiteindelijk leidde tot de oprichting van Anosmia Awareness Day.

Belangrijke onderzoekscentra, zoals het Monell Institute in Philadelphia, namen al snel deel aan de actie. Nu, 12 jaar later, zien we dat er wereldwijd aandacht wordt gevraagd voor anosmie. Hoewel de dag oorspronkelijk in de Verenigde Staten begon, doen wij hier al enkele jaren aan mee. En dat blijven we doen, want de impact van reuk- en smaakstoornissen is enorm.

Waarom is het belangrijk dat mensen wereldwijd aandacht besteden aan reukproblemen?

Misschien denk je dat de coronapandemie reukproblemen al voldoende onder de aandacht heeft gebracht. Helaas is dit maar gedeeltelijk waar. Ook al is er wereldwijd meer onderzoek gedaan, merken we na de drukte van de pandemie dat mensen de neiging hebben om te denken: ‘ach, het valt wel mee als je problemen hebt met je reuk.’ Toch heeft ongeveer 25% van de mensen met reukproblemen als gevolg van het coronavirus nog steeds blijvende schade aan hun reukvermogen.

Aandacht voor anosmia awareness day

Dit betekent dat er nog veel werk te doen is, en we hopen dat je ons hierbij wilt helpen. Hoe meer aandacht we samen genereren, hoe beter. Dus deel onze berichten op sociale media, vertel het aan je vrienden, collega’s en buren en gebruik de hashtag #ikruikookniets. Deel ook jouw eigen ervaringen. Laten we samenwerken voor meer bewustzijn en betrokkenheid!

 

 

 

Onderzoek naar een behandelplan voor patiënten met reuk- en smaakproblemen

Er wordt naar een geschikt behandelplan gezocht voor patiënten die kampen met reuk- en smaakproblemen. Voorheen werden deze patiënten zonder oplossing naar huis gestuurd. Daar komt nu verandering in door een onderzoek naar reuk- en smaakproblemen bij kankerpatiënten. Onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) hebben een aanzienlijke subsidie van ruim 6,6 miljoen euro ontvangen van KWF Kankerbestrijding. 

Het onderzoek is een fijne ontwikkeling voor anosmiepatiënten, vindt ook Madieke Douma, diëtist-onderzoeker in het UMC Groningen. ,,Waar we eerst de patiënt naar huis moesten sturen met een ‘het hoort erbij’ kunnen we nu meer voor ze betekenen”, vertelt ze aan DOQ.nl. De invloed van reuk- en smaakproblemen op het leven van de patiënt is aanzienlijk.

Onderzoek naar reuk- en smaakproblemen

Het is de eerste keer dat er onderzoek wordt gedaan naar reuk- en smaakproblemen bij kankerpatiënten. Dat is mogelijk door de subsidie van 6,6 miljoen euro van KWF Kankerbestrijding. ,,De urgentie spreekt voor zich: 1 op de 2 Nederlanders krijgt ooit te maken met kanker. Door onderzoek te financieren kunnen we de impact van kanker verkleinen. Voor patiënten, hun naasten en de maatschappij”, zegt Prof. Carla van Gils, directeur KWF Kankerbestrijding.

De subsidie is toegekend aan vijf UMCG-onderzoekers. Eén van die onderzoekers is Jacco-Juri de Haan. Hij ontvangt ruim €700.000 voor zijn studie over smaak- en reuktraining bij kankerpatiënten. Samen met zijn team onderzoekt De Haan of smaaksturing en training voor smaak en reuk effectief zijn.

Smaaksturing als oplossing voor anosmie

Er vinden twee studies plaats om te zien of smaaksturing een oplossing is. In de eerste studie passen de onderzoekers de voeding aan om de veranderde smaak en reuk te beïnvloeden. In de tweede studie wordt dagelijks aan patiënten gevraagd een standaard set smaak- en reukstoffen te ruiken en proeven.

Alle patiënten vullen een vragenlijsten in over hoe fijn ze het vinden om te eten, hoe hun algemene levenskwaliteit is, wat hun voedingsstatus is, en of ze last hebben van een droge mond. Ze geven ook speekselmonsters af en ondergaan smaak- en reuktests. Dit helpt om te begrijpen of patiënten met kanker baat hebben bij smaaksturing en reuk- en smaaktraining.

Werkgroep

De onderzoekers werken samen met radiotherapeuten, oncologen, verpleegkundigen, voedingsassistenten en koks – eigenlijk iedereen die affiniteit heeft met dit onderwerp. De werkgroep voor smaaksturing wil samen een passend behandelplan voor reuk- en smaakproblemen opstellen.

Niet alleen voor patiënten met kanker

Hoewel smaakproblemen ook voorkomen bij bijvoorbeeld mensen met COVID, ligt op dit moment de meeste focus van de landelijke expertisegroep op patiënten met kanker. Dit komt omdat veel behandelingen tegen kanker invloed kunnen hebben op reuk en smaak.

,,Er kunnen reuk- en smaakproblemen ontstaan als gevolg van chemotherapie, immunotherapie en radiotherapie. Meestal herstelt dit probleem bij het stoppen van de behandeling, maar lang niet altijd”, vertelt Douma uit. Ze vertelt dat sommige patieenten levenslang immunotherapie gebruiken. Zo krijgt het lichaam niet de kans om smaak te herstellen. Ook door bestraling kan het voorkomen dat je niks of minder proeft.

Erkenning van het probleem

Een beoordeling geeft erkenning aan het probleem volgens Douma. Het geeft de patiënt informatie over welke smaakpapillen zijn aangetast en welke smaken nog wel worden waargenomen. ,,Op basis daarvan kunnen we voedingsadvies geven”, legt Douma uit. “Ik hoor heel veel positieve reacties van patiënten, omdat het eerder een onderkend probleem was waar nu aandacht voor is. Maar het lost het probleem niet op. Daar is meer onderzoek voor nodig.”

Chefkok Bij de Burgemeester in Bleskensgraaf Michael van ‘t Hoff wint keurmerk Reuksmaakstoornis.nl

BLESKENSGRAAF • Michael van ‘t Hoff, chefkok van restaurant Bij de Burgemeester in Bleskensgraaf, nam onlangs het allereerste Reuksmaakstoornis-keurmerk van Reuksmaakstoornis.nl in ontvangst.

Reuksmaakstoornis.nl is is de patiëntenvereniging voor mensen met een reuk- en/of smaakstoornis. Er zijn in Nederland naar schatting tussen de 250.000 en 300.000 mensen die lijden aan een lichte dan wel ernstige vorm van reuk- en/of smaakstoornissen.

Michael van ‘t Hoff is al jaren bezig om op diverse manier ook voor hen smakelijke maaltijden te bereiden. In 2016 ging hij aan de slag als chefkok bij in het Bleskensgraafse restaurant Bij de Burgemeester.

Vertaalslag
“Luisteren naar onze gasten is voor ons heel belangrijk”, vertelt Michael. “Ik heb in gerenommeerde bedrijven mogen werken en zet mijn kennis en gaven graag in om de vertaalslag van wat onze gasten aangeven naar gerechten te maken.”

“Mijn interesse in smaak ging verder en daarom heb ik mij gespecialiseerd in mensen met reuk- en/of smaakverlies. De vraag die ik me stelde was: wat kan je nog meer voor mensen betekenen zonder smaak? Smaak is namelijk zoveel meer dan je proeft.”

Groot compliment
Zijn inzet leverde hem het keurmerk van Reuksmaakstoornis.nl op. De prijs werd overhandigd door recensent Ferry Aker. Michael is er vanzelfsprekend heel blij mee. “Het is een groot compliment dat we deze prijs hebben gekregen; dat zegt alles over de kwaliteit die we op tafel zetten, maar het betekent zeker ook dat alle facetten kloppen in een gerecht.”

“Mensen met reuk- en smaakstoornissen eten met meerdere zintuigen. Vooral structuur is enorm belangrijk, maar ook de presentatie van een gerecht. Het plaatje moet dus compleet zijn. Smaak en een moment van samen, dat is wat ik voor iedereen wil creëren. We zijn heel trots op het keurmerk en blijven doorgaan met ontwikkelen.”

 

Originele artikel: Geert Mouthaan, Het Kontakt

Achter glas 2023 – smaakmakers

Nieuw magazine over smaakmakers!

Vol trots presenteren we ons nieuwste magazine: Achter glas – smaakmakers. Weer een prachtig magazine vol met portretten, dit keer van professionals en ervaringsdeskundigen die zich dagelijks bezighouden met smaak en smaakbeleving. Zo lees je interviews met (zorg)koks, een theesommelier en (wijn)sommelier, een docent experimentele psychologie, onze eigen restaurantrecensent Ferry Aker komt aan het woord én onze voorzitter Kirsten Jaarsma vertelt over haar zoektocht naar een nieuwe smaakbeleving!

Lees en download het magazine hieronder gratis. Stuur het dus vooral ook door naar geïnteresseerden, vrienden en familie!

Medicijnen nemen je bij de neus

Door Laura van der Knaap, gereviewd door Sanne Boesveldt & Reuksmaakstoornis.nl

Afbeelding van Miziantika via Pixabay

Medicijnen worden in toenemende mate gebruikt en geproduceerd over de hele wereld. Helaas gaan medicijnen vaak gepaard met bijwerkingen. Voorbeelden van bijwerkingen die vaak over het hoofd worden gezien, zijn reuk- en smaakstoornissen. Een studente van Wageningen University & Research deed onderzoek naar welke medicijnen invloed hebben op reuk en smaak en maakte hierbij een actuele lijst.

Reuk en smaak ontstaan door geur- en smaakmoleculen die signalen afgeven via celreceptoren in de mond en in de neus. Deze signalen gaan via neuronen naar de reuk- en smaakschors in je brein. Hier wordt het signaal vertaald naar een waarneming: de specifieke geur of smaak. Medicijnen die worden ingenomen, kunnen op verschillende manieren reuk- en/of smaakstoornissen veroorzaken (figuur 1):

  • De binding van de geur- of smaakmolecuul aan de geur- of smaakcelreceptoren kan geblokkeerd worden;
  • Het medicijn kan ook het geur of smaakmolecuul zelf aanpassen, waardoor hij niet meer aan de receptor kan binden;
  • Het medicijn kan ook de signaalprocessen bij de receptor zelf aanpassen, waardoor het signaal verstoord wordt;
  • De signalen vanuit de cellen van je mond en neus die richting de hersenen gaan kunnen geblokkeerd worden;
  • De signalen in de hersenen kunnen ook geblokkeerd worden;

Figuur 1: De 5 manieren waarop medicijnen geur en smaak kunnen beïnvloeden. 

Reuk- en smaakstoornissen kunnen zich op meerdere manieren uiten. Bij medicijnen kwamen vooral het verstoren van de smaak (dysgeusie/parageusie) en het afnemen (hypogeusie) of compleet verdwijnen van de smaak (ageusie) voor. Medicijnen hadden bij reuk een vergelijkbaar effect. Reuk werd namelijk ook of verstoord (parosmie) en kon afnemen (hyposmie), of verdween helemaal (anosmie). Meer informatie over reuk- en smaakstoornissen is te vinden op deze pagina.

Er zijn online databases die vermelden wat voor bijwerkingen elk medicijn veroorzaakt. In Nederland zijn dat het Farmacotherapeutisch Kompas (FK) en het meldcentrum Lareb. Voor officiële productinformatie is er ook nog het College ter beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Deze databases geven per medicijn welke (gemelde) bijwerkingen ze veroorzaken. Verder is er ook een openbare internationale database: Meyler’s Side Effects of Drugs. Deze database werkt precies andersom. Hij geeft van alle bijwerkingen weer welke medicijnen deze veroorzaken. Hierbij gaat het om alle medicijnen die over de hele wereld verkrijgbaar zijn.

Deze vier databases zijn voor het onderzoek gebruikt. Echter bleken ze erg inconsistent met elkaar. Als het Farmacotherapeutisch Kompas bijvoorbeeld aangaf dat medicijn x hypogeusia veroorzaakte, meldde het Lareb hier niks over. Dit kwam erg vaak voor. Eén van de conclusies van het onderzoek is daarom ook dat het controleren van één database niet voldoende blijkt te zijn.

Het overzicht met medicijnen

In totaal zijn er 274 medicijnen wereldwijd gevonden die invloed kunnen hebben op reuk en smaak. Hieruit blijken vooral bloeddruk-regulerende medicijnen en antidepressiva het reuk- en smaakvermogen aan te tasten.

Voor deze medicijnen is er vaak de smaakstoornis dysgeusie (een verstoorde smaak) gemeld. Naast dysgeusie kwam hypogeusie of ageusie (verminderde/afwezige smaak) ook een aantal keer voor. Vaak zijn er echter gewoon algemene termen zoals smaakveranderingen of smaakverstoringen vermeld door de databases.

Daarentegen zijn er over reuk slechts een paar meldingen gevonden. De meeste gaan over de algemene term reukstoornissen. Slechts een klein deel heeft betrekking op meer specifiekere termen zoals hyposmie of anosmie (verminderde of afwezige reuk).

Daarom is een andere conclusie van dit onderzoek dat het gebruik van deze algemene termen door databases, zou kunnen duiden op gebrek aan onderzoek naar medicijnen en reuk- en smaakstoornissen. Als er meer onderzoek zou worden gedaan naar deze bijwerkingen als gevolg van het medicijn, zouden de databases mogelijk specifiekere termen gebruikt kunnen hebben.

In tabel 1 is een overzicht van de top 5 meest voorkomende medicijnen van de lijst te zien. De namen van de medicijnen zijn op basis van Internationale Nonproperty Names (INN). Deze namen zijn internationaal erkend en elk land of bedrijf kan een andere merknaam hebben voor een INN. Ibuprofen bijvoorbeeld is een INN en kan in Nederland verkocht worden onder het merknaam Advil of Brufen. De merknamen zijn niet benoemd in de lijst en in de top 5, alleen de INN’s.

Tabel 1. Top 5 medicijnklasses die reuk- en smaakstoornissen kunnen veroorzaken met enkele voorbeelden.

Naam medicijnklasse

 

Medicijn INN per klasse Gemelde reuk- of smaakstoornis

 

Frequentie (in % van de patiënten die het medicijn nemen)
Diuretica

(Bloeddruk-regulerend)

amiloride Dysgeusie Onbekend
hydrochloorthiazide

 

Veranderde smaak Onbekend
Tricyclische antidepressiva (TCA)

(Antidepressiva)

nortriptyline Dysgeusie 1-10% (vaak)
amitriptyline Dysgeusie 1-10% (vaak)
Selectieve Serotonine heropnameremmers (SSRI)

(Antidepressiva)

citalopram Dysgeusie 1-10% (vaak)
sertraline Dysgeusie 1-10% (vaak)
Corticosteroïden

(Ontstekingsremmers)

budesonide

 

Dysgeusie 0.1-1%/0.01-0.1% (soms tot zelden)
triamcinolone Reuk:

Reukstoornissen

 

Smaak:

Smaakstoornissen

Reuk en smaak onbekend
Angiotensin II-antagonisten

(Bloeddruk-regulerend)

lorsartan Dysgeusie Onbekend
ibersartan Dysgeusie Onbekend

Deze top 5 komt uit de actuele lijst met 274 medicijnen. De lijst zelf is openbaar en te vinden via de link hieronder:

Overzicht van medicijnen en hun vermelde reuk-en smaakstoornissen

Conclusie

Het onderzoek en de overzichtstabel geven meer duidelijkheid over welke medicijnen (mogelijk) reuk- en smaakstoornissen kunnen veroorzaken. Helaas wordt er vanuit de farmaceutische industrie niet veel aandacht gegeven aan medicijnen en welke mogelijke bijwerkingen, met name op het gebied van reuk en smaak, ze teweegbrengen. Dit was onder andere duidelijk door de algemene termen die de databases gebruikten. Dit maakt het ook lastiger om het achterliggende mechanisme van de diverse soorten bijwerkingen te begrijpen.

Bij reukstoornissen gaf de kleine hoeveelheid meldingen ook al een gebrek aan. Het valt daarom te betwijfelen of de databases goed onderscheid maken tussen reuk en smaak. Mogelijk vinden patiënten het zelf ook lastig om het verschil tussen een reuk- of smaakstoornis aan te geven. Beide stoornissen kunnen namelijk leiden tot een vervormde smaakwaarneming tijdens het eten.

Daarnaast leken de databases erg inconsistent met elkaar, wat het moeilijker maakt om heldere informatie te vinden. Door dit alles lijkt het erop dat de huidie lijst slechts het topje van de ijsberg is, en er meer onderzoek nodig is om goede conclusies te kunnen trekken over reuk- en smaakstoornissen als mogelijke bijwerking.

Mocht je mogelijk zelf te maken heb met een reuk- of smaakstoornis als gevolg van een medicijn, dan kunnen de bijwerkingen gemeld worden bij het Lareb.

Bronnen

  • Aronson, J. K. (2016). Meyler’s Side Effects of Drugs (16th ed.).
  • College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. (2015, April 6). Geneesmiddeleninformatiebank.https://www.geneesmiddeleninformatiebank.nl/ords/f?p=111:1:0::NO:RP,1:P0_DOMAIN,P0_LANG:H,NL
  • Doty, R. L., & Bromley, S. M. (n.d.). Effects of drugs on olfaction and taste. https://doi.org/10.1016/j.otc.2004.05.002
  • Hummel, T., Landis, B. N., & Hüttenbrink, K. (2011). Smell and taste disorders. PubMed, 10, Doc04. https://doi.org/10.3205/cto000077
  • International Nonproprietary Names for Pharmaceutical Substances (INN). (n.d.).
  • Lötsch, J., Knothe, C., Lippmann, C., Ultsch, A., Hummel, T., & Walter, C. (2015b). Olfactory drug effects approached from human-derived data. Drug Discovery Today, 20(11), 1398–1406. https://doi.org/10.1016/j.drudis.2015.06.012
  • Nombora, O., Samico, A., & Venâncio, Â. (2022). Lithium-Induced Dysgeusia and Hyposmia: A case report and a literature review. Clinical Neuropharmacology, 46(1), 31–33. https://doi.org/10.1097/wnf.0000000000000531
  • Rademacher, W. M. H., Aziz, Y., Hielema, A. P., Cheung, K. C., De Lange, J., Vissink, A., & Rozema, F. R. (2019b). Oral adverse effects of drugs: Taste disorders. Oral Diseases, 26(1), 213–223. https://doi.org/10.1111/odi.13199
  • Reuksmaakstoornis? Vind meer hier meer informatie over! (2023, May 15).Reuksmaakstoornis. https://reuksmaakstoornis.nl/reuk-en-smaakstoornissen/
  • Schiffman, S. S., Zervakis, J., Graham, B. G., & Westall, H. L. (2002). Age-Related chemosensory losses: effect of medications. In American Chemical Society eBooks (pp. 94–108). https://doi.org/10.1021/bk-2002-0825.ch008
  • Schiffman, S. S. (2018). Influence of medications on taste and smell. World Journal of Otorhinolaryngology – Head and Neck Surgery, 4(1), 84–91. https://doi.org/10.1016/j.wjorl.2018.02.005
  • Welkom bij Bijwerkingencentrum Lareb. (n.d.). https://www.lareb.nl/
  • Zorginstituut Nederland. (n.d.). Farmacotherapeutisch Kompas. https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/

Onderzoek naar eetgedrag en plezier in eten bij mensen met reukverlies

Geuren spelen een belangrijke rol in ons dagelijkse leven. Ze beïnvloeden ons sociale leven, veiligheid en eetgedrag. Reukvermogen, samen met smaakvermogen, vormen namelijk de smaak van eten. Hierdoor kan het verliezen van je reukvermogen zorgen voor veranderingen in je eetgedrag, zoals een verminderde eetlust of verminderd plezier in eten. Deze veranderingen kunnen er verder voor zorgen dat de kwaliteit van de voedingsinname omlaag gaat. Wageningen University & Research start een onderzoek naar eetgedrag en plezier in eten bij mensen met reukverlies.

Voor de Per Favor-studie zoeken ze mensen met reukverlies of een veranderd reukvermogen. De onderzoekers willen meer inzicht krijgen in het effect hiervan op eetgedrag en plezier in eten. Doet u mee met het onderzoek? Dat houdt in dat u in een periode van 2 weken een aantal vragenlijsten invult. Ook kunt u gevraagd worden voor een interview, het is vrijwillig om hier aan mee te doen. Na het invullen krijgt u direct te zien in hoeverre u volgens de Richtlijnen Goede Voeding eet, en krijgt u een persoonlijk voedingsadvies. Deelnemers moeten 18 jaar en ouder zijn en te maken hebben met reukverlies of een veranderd reukvermogen.

Kijk voor meer informatie op de website https://www.wur.nl/

Tekst & informatie: Wageningen University & Research

Per Favor studie

Proeven met Joël Broekaert

Proeven met Joël Broekaert

Op 27 mei organiseerde we bij Reuksmaakstoornis.nl met onze leden een heuse proefles van restaurantrecensent en proefexpert Joël Broekaert. De proefles vond plaats in Theater de Tuyter in Krimpen aan den IJssel, een klein theater waar men op een intieme manier bij elkaar kwam. Maar liefst zestig leden en genodigden waren aanwezig en luisterden aandachtig naar wat Joël te vertellen had én proefden met hem mee.

Joël Broekaert is restaurantrecensent voor het NRC en schreef een boek over de kunst van het proeven, ‘Proefles’, waarin hij onder andere schrijft over hoe onze smaakbeleving tot stand komt en hoe je aandachtig leert proeven. In lijn met dit boek geeft hij regelmatig proeflessen aan groepen mensen, dit keer voor het eerst aan mensen met een beperkte of veranderde smaakbeleving. Wij waren benieuwd wat hij ervan vond!

Waar gaan jouw proeflessen over?

Iedereen denkt altijd dat ik bijzonder goed kan proeven, omdat ik dat voor mijn werk doe. Maar eigenlijk kan ik niet meer dan de gemiddelde mens. Maar als je een beetje snapt hoe het werkt, dan weet je een beetje waar je op moet letten. En dan ga je van de een op de andere dag opeens veel beter proeven, simpelweg omdat je veel aandachtiger gaat proeven.

Dat is het uitgangspunt van mijn proeflessen: hoe leer je om aandachtig

te proeven? Iedereen eet drie keer per dag, maar hoe vaak stop je iets in je mond? Misschien wel vijftien keer op een dag. Stel je voor dat je van al die momenten iets heel leuks kan maken? Er ligt heel veel onontgonnen proefplezier in het verschiet!

Wat ik in mijn proefles onder andere uitleg is: hoe werkt proeven? Proeven doe je met al je zintuigen. In de mond proef je eigenlijk alleen maar de vijf basissmaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami. Maar smaak bestaat uit veel meer componenten. Smaak is altijd een combinatie van die basissmaken en aroma’s, en aroma’s ruiken we. Neem als voorbeeld een appel. Er is niet één appelaroma. De smaak van appel, het geurbeeld wat het bij ons oproept, bestaat uit tien tot honderden verschillende aroma’s. Ik vergelijk het ook wel met harmonie in de muziek. Losse tonen zijn maar losse tonen, maar op het moment dat je ze samen hoort krijgen ze harmonische betekenis. Ze hebben dus alleen maar betekenis in onderlinge samenhang en niet los van elkaar.

Onze leden hebben problemen met ruiken en proeven, hoe heb je dit in je les verwerkt?

Toen ik ervoor gevraagd werd dacht ik eerst wel even: oeh, hier moet ik even goed over nadenken, want het is natuurlijk niet zo leuk om te gaan vertellen wat iemand allemaal mist. Maar proeven bestaat uit nog veel meer dan alleen het registreren van die basissmaken en de aroma’s. Je gebruikt al je zintuigen. Je gehoor, je zicht, je tastzin, alles doet mee. Er is een heel belangrijk aspect van proeven wat we vaak vergeten, wat plaatsvindt in de mond. Het heeft niet zoveel te maken met de smaakreceptoren en de basissmaken; in je mond zitten ook een heleboel andere zenuwen die bijvoorbeeld prikkeling of pijnprikkels waarnemen.

Als je bijvoorbeeld een menthol-kauwgompje neemt, dan voelt het echt also

f je een frisse adem krijgt. Dit komt door het aroma van de menthol, maar het doet ook nog wat anders. Het bindt ook aan de temperatuurzenuw in je mond, waardoor alles vier tot zeven graden kouder aanvoelt dan het is. Als je dus niet kunt ruiken of proeven, kun je juist dat soort dingen gaan opzoeken. Chilipeper is ook een beroemd voorbeeld, dat is geen smaak maar een pijnprikkel.

Het was voor mij nu dus een uitdaging om me vooral op deze dingen te focussen. Dingen die niet per se met ruiken te maken hebben, maar die het eten wel interessanter maken. Het is allemaal onderdeel van het proeven.

Hoe vond je het om deze les te geven aan mensen met een reuk- of smaakstoornis?

Ik vond het superinteressant om te doen. Het daagt mij uit om de bekende stof even van een andere kant te bekijken en dit zorgt toch weer voor nieuwe inzichten. Het is ook leuk om net even een keer wat anders te vertellen dan normaal.

Het was ook een heel leuk, geïnteresseerd publiek. Ze konden mij allemaal heel makkelijk volgen en er was veel interactie. Soms praat ik snel en veel, maar dat was voor jullie leden geen probleem. Ik denk dat het komt doordat zij, juist door hun reuk- of smaakstoornis, al een betere basiskennis hebben over hoe proeven werkt. Meer dan de gewone proever, en dat maakt het voor mij leuk, want dan kan ik snel door naar de interessante dingen toe.

Iedereen kan proeven, alleen de meeste mensen doen het gedachteloos en staan er nooit bij stil. Maar omdat jullie leden vaak een onderdeel missen of een andere proefervaring hebben, denken ze waarschijnlijk veel meer na dan de gemiddelde mens over wat proeven nou precies is. En dus zou je ook kunnen zeggen dat zij in zekere zin misschien wel beter proeven dan de gemiddelde mens. Dat is ook een manier om ernaar te kijken.

Heb je nog een leuke tip voor diegenen die niet bij de proefles aanwezig waren?

We hebben vijf basissmaken, maar eigenlijk hebben we veel meer receptoren in de mond. Denk bijvoorbeeld aan receptoren voor zetmeel en calcium. Dit zijn geen officiële ‘smaken’, maar je kunt ze wel waarnemen. Met dat in gedachten is het heel leuk om een keer een waterproeverij te doen. Water heeft geen geur, dus kun je niet ruiken, maar toch proef je verschillen. Er is bijvoorbeeld Sloveens water waar zo ongelooflijk veel magnesium in zit dat het heel zwaar in je mond voelt en heel krijtig smaakt. Als je direct daarna water uit de Noorse fjorden waar amper mineralen in zitten drinkt, dan voelt het net alsof je verdoofd bent bij de tandarts. Dat is allemaal onderdeel van het mondgevoel.

 

« Oudere berichten

© 2024 reuksmaakstoornis

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑